Jak nauczyć się patrzeć?
Materiały „Szkoły patrzenia”, dzięki uprzejmości Instytutu Fotografii Fort
Jak budować świadomość, że wyobrażenie o przeszłości kształtowane jest przez aktualnie obowiązujący zestaw obrazów? W jaki sposób ćwiczyć się w patrzeniu, które pozwala zauważać wykluczenie, nierówność, nieoczywistość? Czy internetowe memy wpływają na rzeczywistość społeczną i polityczną? Odpowiedzi na te pytania podejmuje się „Szkoła patrzenia”. Od trzech lat inicjatorki tego projektu zajmują się edukacją wizualną, formułowaniem ćwiczeń służących krytycznemu obserwowaniu otaczającej nas rzeczywistości i co za tym idzie, bardziej świadomemu w niej uczestnictwu. Za „Szkołą patrzenia” stoją wybitni praktycy i praktyczki, zawodowo zajmujący się patrzeniem, obrazami, sztuką czy komunikacją wizualną, m.in.: Iwona Kurz, Marta Ziółek, Karolina Breguła, Magda Szcześniak, Karol Radziszewski, Rafał Milach, Sebastian Cichocki. Zaproponowany proces edukacyjny zdecydowanie wykracza poza kanon akademicki. „W trakcie »Szkoły patrzenia« (…) działaliśmy przed kamerami monitoringu na stacji metra, patrzyliśmy sobie niewygodnie długo w oczy, nosiliśmy transparenty przez plac Defilad, odtwarzaliśmy gesty z teledysku Justina Biebera, sprawdzaliśmy, czego nie ma w Archiwum Państwowym, szukaliśmy wizerunku »typowego Polaka«, oglądaliśmy XIX-wieczne obrazy olejne, aby zauważyć nierówności społeczne, których konsekwencje wyprowadzają nas dziś na ulice” – opowiada Agnieszka Pajączkowska, pomysłodawczyni i opiekunka merytoryczna przedsięwzięcia. Podsumowaniem projektu i relacją z tych działań są publikacja i strona internetowa „Szkoły patrzenia”. Znajdziecie tam opisy ćwiczeń, definicje, teksty krytyczne, odpowiedzi na pytania, materiały pomocnicze do ćwiczeń oraz niezliczone inspiracje: filmy, zdjęcia, grafiki i memy. Projekt z jednej strony jest skierowany do osób zajmujących się zawodowo kulturą wizualną, z drugiej zaś może stanowić dostępny i bezpłatny podręcznik do nauki umiejętności uważnego i krytycznego patrzenia. Organizatorem „Szkoły patrzenia” jest Fundacja Instytut Fotografii Fort, a partnerami Widok. Fundacja Kultury Wizualnej oraz Fundacja Sztuk Wizualnych.
